فرزند پروري چيست + عكس

وقتي صحبت از تربيت كودك مي‌شود، اولين پرسش اين است كه فرزند پروري چيست. فرزند پروري به مجموعه رفتارها، روش‌ها و نگرش‌هايي گفته مي‌شود كه والدين براي پرورش جسمي، روحي و رواني فرزندان خود به كار مي‌گيرند. اين فرايند تنها به برآوردن نيازهاي اوليه كودك مثل غذا و پوشاك محدود نمي‌شود، بلكه شامل ايجاد امنيت عاطفي، آموزش مهارت‌هاي زندگي، شكل‌دهي شخصيت و آماده‌سازي كودك براي ورود به جامعه نيز هست. در ادامه اين مطلب با اقتباس از بلاگ روانشناس كودكان مامانينو به بررسي اهداف و سبك هاي مختلف فرزند پروري مي پردازيم.

تاريخچه فرزند پروري

شايد جالب باشد بدانيد مفهوم فرزند پروري چيست در طول تاريخ دستخوش تغييرات زيادي شده است. در جوامع سنتي، والدين اغلب نقش اقتدارگرا داشتند و كودكان موظف به اطاعت بي‌چون‌وچرا بودند. با پيشرفت علوم تربيتي و روانشناسي، نگاه‌ها به فرزند تغيير كرد و فرزند پروري امروزي بيشتر بر احترام متقابل، محبت، و آموزش مهارت‌ها تمركز دارد.

چرا فرزند پروري مهم است؟

پاسخ به اين پرسش كه چرا فرزند پروري مهم است ساده نيست. هر كودكي آينده‌اي بالقوه براي خانواده و جامعه است. والدين با انتخاب سبك فرزند پروري خود مي‌توانند آينده تحصيلي، شغلي، اجتماعي و حتي سلامت روان كودك را تحت تأثير قرار دهند. كودكي كه در محيطي امن و پرمحبت پرورش يابد، شانس بيشتري براي تبديل شدن به يك فرد مستقل و موفق دارد.

اهداف فرزند پروري

اهداف فرزند پروري تنها بزرگ كردن كودك نيست؛ بلكه تربيت انساني سالم، متعهد، توانمند و شاد است. والدين بايد به كودكان كمك كنند تا:

• مهارت‌هاي زندگي را ياد بگيرند

• اعتمادبه‌نفس داشته باشند

• ارزش‌هاي اخلاقي را دروني كنند

• توانايي مديريت هيجانات خود را پيدا كنند

عوامل مهم در فرزند پروري

عوامل مختلفي بر كيفيت فرزند پروري تأثيرگذار هستند:

• شرايط اقتصادي و اجتماعي خانواده

• ميزان آگاهي والدين از روانشناسي كودك

• فرهنگ و باورهاي جامعه

• وضعيت رواني و عاطفي والدين

انواع سبك‌هاي فرزند پروري

روانشناسان چهار سبك اصلي فرزند پروري را معرفي كرده‌اند كه هركدام ويژگي‌ها و پيامدهاي خاص خود را دارند.

سبك‌هاي فرزند پروري: 1. مقتدرانه (Authoritative Parenting)

در اين سبك، والدين هم محبت كافي دارند و هم قوانين مشخصي را وضع مي‌كنند. نتيجه اين روش، كودكاني مستقل، اجتماعي و مسئوليت‌پذير است.

سبك‌هاي فرزند پروري: 2. مستبدانه (Authoritarian Parenting)

اينجا والدين قوانين سخت‌گيرانه وضع مي‌كنند و كمتر به نيازهاي عاطفي كودك توجه دارند. اين سبك اغلب باعث ايجاد ترس و اضطراب در كودكان مي‌شود.

سبك‌هاي فرزند پروري: 3. سهل گيرانه (Permissive Parenting)

در اين روش، والدين بيش از حد آسان‌گير هستند و كمتر محدوديتي ايجاد مي‌كنند. نتيجه آن كودكاني است كه گاهي فاقد نظم و مسئوليت‌پذيري‌اند.

سبك‌هاي فرزند پروري: 4. بي‌تفاوت (Uninvolved Parenting)

در اين سبك، والدين توجه كمي به نيازهاي كودك دارند. اين روش مي‌تواند پيامدهاي منفي زيادي مثل ضعف در مهارت‌هاي اجتماعي به همراه داشته باشد.

بهترين سبك فرزندپروري چيست؟

تحقيقات نشان داده است كه بهترين پاسخ به اين پرسش كه بهترين سبك فرزند پروري چيست، سبك مقتدرانه است. اين روش تعادل بين محبت و انضباط را برقرار مي‌كند.

تاثير روش‌هاي فرزند پروري بر رشد كودك

روش‌هاي مختلف فرزند پروري اثرات متفاوتي بر رشد كودكان دارند.

1. امنيت عاطفي

كودك در سايه محبت والدين احساس امنيت مي‌كند و اين امنيت پايه‌اي براي رشد سالم رواني است.

2. رشد شناختي

فرزند پروري سالم باعث شكوفايي توانايي‌هاي ذهني كودك مي‌شود.

3. مهارت‌هاي اجتماعي

كودك ياد مي‌گيرد چگونه با ديگران ارتباط برقرار كند و تعامل مثبت داشته باشد.

4. عزت نفس و اعتمادبه‌نفس

فرزند پروري مثبت، عزت نفس كودك را تقويت كرده و او را براي مواجهه با چالش‌ها آماده مي‌سازد.

5. رشد اخلاقي و معنوي

آموزش ارزش‌ها و اصول اخلاقي بخشي جدايي‌ناپذير از فرزند پروري است.

مهارت ها و اصول فرزند پروري موفق

براي آنكه فرزند پروري مؤثر باشد، والدين بايد اصول مشخصي را رعايت كنند.

1. والدين الگوي اصلي براي كودكان

كودكان بيشتر از آنچه مي‌شنوند، از آنچه مي‌بينند ياد مي‌گيرند.

2. اهميت محبت والدين به فرزندان در فرزند پروري

محبت نه‌تنها نياز عاطفي كودك را تأمين مي‌كند، بلكه زمينه‌ساز اعتماد و ارتباط سالم است.

3. توجه به جنسيت كودك

هر جنس نيازهاي خاص خود را دارد و والدين بايد آن را در نظر بگيرند.

4. حضور فعال والدين در پرورش فرزندان

والدين بايد زمان كافي براي همراهي و بازي با فرزندشان بگذارند.

5. اهميت فرزند پروري متناسب با سن كودك

نيازهاي كودكان در هر سن متفاوت است و بايد متناسب با آن عمل كرد.

6. وضع قوانين و محدوديت‌هاي لازم

قوانين روشن به كودك چارچوب مي‌دهد.

7. آموزش استقلال به كودكان

يكي از اهداف فرزند پروري، تربيت انسان‌هاي مستقل است.

8. ثابت‌قدم بودن در تربيت و پرورش فرزندان

كودكان نياز دارند بدانند والدينشان در تصميمات خود جدي هستند.

9. اجتناب از نظم و انضباط شديد در فرزند پروري

شدت بيش از حد، اثر منفي بر روحيه كودك دارد.

10. تعيين و توضيح قوانين و تصميمات براي بچه ها

وقتي قوانين توضيح داده مي‌شوند، كودك بهتر آنها را مي‌پذيرد.

11. احترام به كودك در فرزندپروري سالم

احترام متقابل اساس رابطه والد-فرزندي سالم است.

12. آگاهي از نيازها و محدوديت‌ها در فرزندپروري به عنوان والد

هر كودكي ظرفيت و محدوديت‌هاي خاص خود را دارد.

13. آموزش مهارت زندگي به بچه ها از اصول فرزند پروري

از مديريت زمان گرفته تا حل مسئله، همه بايد آموزش داده شوند.

14. اجازه بدهيد كودكان شكست را نيز تجربه كنند

شكست بخشي از مسير يادگيري است.

15. انعطاف‌پذير بودن در روش‌هاي فرزندپروري

هيچ نسخه واحدي وجود ندارد؛ والدين بايد انعطاف‌پذير باشند.

معرفي كتاب‌هاي مناسب فرزندپروري

براي آموزش فرزند پروري موفق كتاب‌هاي زيادي وجود دارد كه با خواندنشان مي‌توانيد دانش و مهارت خود را در اين زمينه افزايش دهيد:

• فرزندپروري مثبت، نوشته جين نيلسن
• كليدهاي فرزندپروري موفق، نوشته جان گاتمن
• فرزندپروري با كفايت، جان فيليپ لوييس و كارن مك‌دونالد لوييس
• روانشناسي فرزندپروري، نوشته لارنس استينبرگ
• فرزند پروري انديشمندانه، نوشتۀ آليستر كوپر و شيلا درفرن